Μικροί Γαλαξίες

 Πάνε κι έρχονται οι άνθρωποι πάνω στη γη.

Σταματάνε για λίγο, στέκονται ο ένας

αντίκρυ στον άλλο, μιλούν μεταξύ τους.

Έπειτα φεύγουν, διασταυρώνονται, μοιάζουν

σαν πέτρες που βλέπονται.

Όμως, εσύ,

δε λόξεψες, βάδισες ίσα, προχώρησες

μες απὸ μένα, κάτω απ᾿ τα τόξα μου,

όπως κι εγώ: προχώρησα ίσα, μες απὸ σένα,

κάτω απ᾿ τα τόξα σου. Σταθήκαμε ο ένας μας

μέσα στον άλλο, σα να 'χαμε φτάσει.

Βλέποντας πάνω μας δυὸ κόσμους σε πλήρη

λάμψη και κίνηση, σαστίσαμε ακίνητοι

κάτω απ᾿ τη θέα τους

Ήσουν νερό,

κατάκλυσες μέσα μου όλες τις στέρνες.

Ήσουνα φως, διαμοιράστηκες. Όλες

οι φλέβες μου έγιναν άξαφνα ένα

δίχτυ που λάμπει: στα πόδια, στα χέρια,

στο στήθος, στο μέτωπο.

Τ᾿ άστρα το βλέπουνε, ότι:

δυὸ δισεκατομμύρια μικροί γαλαξίες και πλέον

κατοικούμε τη γη.

Νικηφόρος Βρεττάκος, Οι μικροί γαλαξίες

Πηγη: https://www.scientificamerican.com/article/will-the-milky-way-and-andromeda-galaxies-ever-collide/

Να ξαναβρούμε τη ζωή μας

 Μένει νὰ ξαναβροῦμε τὴ ζωή μας, τώρα ποὺ δὲν ἔχουμε πιὰ τίποτα.

Φαντάζομαι, ἐκεῖνος ποὺ θὰ ξαναβρεῖ τὴ ζωή, ἔξω ἀπὸ τόσα χαρτιά, 

τόσα συναισθήματα, τόσες διαμάχες καὶ τόσες πολλὲς διδασκαλίες

θὰ εἶναι κάποιος σὰν ἐμᾶς, μόνο λιγάκι πιὸ σκληρὸς στὴ μνήμη...

Γ. Σεφέρης

Οι Πολύτιμες Ατέλειές Μας

 "Και στο τέλος, νομίζω ότι δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα για να αγαπηθείς. Περνάμε τη ζωή μας προσπαθώντας να δείχνουμε πιο όμορφες, πιο έξυπνες. Αλλά κατάλαβα δύο πράγματα. Αυτοί που μας αγαπούν μας βλέπουν με την καρδιά τους και μας αποδίδουν ιδιότητες πέρα από αυτές που πραγματικά έχουμε. Και αυτοί που δεν θέλουν να μας αγαπήσουν δεν θα είναι ποτέ ικανοποιημένοι με όλες μας τις προσπάθειες. Ναι, πράγματι. Νομίζω ότι είναι σημαντικό να αφήσουμε τις ατέλειές μας ήσυχες. Είναι πολύτιμες για να καταλάβουν εκείνους που μας βλέπουν με την καρδιά τους. "

Frida Kahlo

Αυτοπροσωπογραφία με κολιέ αγκάθι και κολιμπρί (1940)

Η συναισθηματική επάρκεια προστατεύει από το κρυφό στρες, Gabor Mate

Η συναισθηματική επάρκεια απαιτεί: 

την ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματά μας, ώστε να έχουμε επίγνωση όταν είμαστε στρεσαρισμένοι τη δυνατότητα να εκφράζουμε αποτελεσματικά τα συναισθήματά μας και κατ' αυτό τον τρόπο να διεκδικούμε τις ανάγκες μας και να διατηρούμε την ακεραιτότητα των συναισθηματικών μας ορίων,

την ικανότητα να διαχωρίζουμε τις ψυχολογικές αντιδράσεις που αφορούν την τρέχουσα κατάσταση από εκείνες που αποτελούν κατάλοιπα του παρελθόντος. Αυτό που θέλουμε και απαιτούμε από τον κόσμο πρέπει να συνάδει με τις τρέχουσες ανάγκες μας και όχι με ασυνείδητες, ανικανοποίητες ανάγκες από την παιδική μας ηλικία. Αν τα όρια μεταξύ παρελθόντος και παρόντος δεν είναι σαφή, θα αντιλαμβανόμαστε την απώλεια ή την απειλή της απώλειας εκεί που δεν υπάρχει,  και την επίγνωση των αυθεντικών αναγκών, οι οποίες πρέπει πράγματι να ικανοποιηθούν, αντί την απώθησή τους με στόχο να κερδίσουμε την αποδοχή ή την επιδοκιμασία των άλλων.

Το στρες εμφανίζεται όταν δεν πληρούνται αυτά τα κριτήρια, και οδηγεί στη διατάραξη της ομοιόστασης, η οποία όταν είναι χρόνια έχει ως αποτέλεσμα την κακή υγεία. Σε καθεμία από τις ιστορίες ανθρώπων με ασθένειες που αναφέρονται στο βιβλίο "Όταν το Σώμα λέει Όχι", διακυβεύεται μία ή περισσότερες πλευρές της συναισθηματικής επάρκειας, συνήθως με τρόπους που δεν τους αντιλαμβάνεται καθόλου το εμπλεκόμενο πρόσωπο.

Η συναισθηματική επάρκεια είναι αυτό που χρειάζεται να αναπτύξουμε εάν θέλουμε να προστατεύουμε τον εαυτό μας από το κρυφό στρες που αποτελεί κίνδυνο για την υγεία, και είναι αυτό που χρειάζεται να επανακτήσουμε αν θέλουμε να θεραπευτούμε. Πρέπει επίσης να καλλιεργήσουμε τη συναισθηματική επάρκεια στα παιδιά μας, διότι είναι το καλύτερο φάρμακο πρόληψης.

 Mate, G. (2023), Όταν το Σώμα λέει Όχι, Αθήνα: Key Books

Για όσους είναι αφυπνισμένοι υπάρχει ένας, κοινός κόσμος

    Ο μέσος άνθρωπος κοιμάται ως προς την πνευματική του υπόσταση. Η Αδράστεια* τον έχει αδράξει μέσα στα νήματα της καθημερινότητας και της προσήλωσης σε εφήμερους, υλικούς στόχους. Έχει ξεχάσει την αληθινή ταυτότητά του και έχει αποκοπεί από τον αληθινό κόσμο, ζώντας στη δική του υποκειμενική πραγματικότητα. Όπως ο ίδιος, κοιμάται και ο κόσμος του. Γι' αυτό και ο Ηράκλειτος επισημαίνει:

Τοις εγρηγορόσιν ένα και κοινόν κόσμον είναι, των δε κοιμωμένων έκαστος εις ίδιον αποστρέφεσθαι: 

Για όσους είναι αφυπνισμένοι υπάρχει ένας, κοινός κόσμος, ενώ οι κοιμισμένοι βρίσκονται ο καθένας στον δικό του κόσμο.

    Το πλήθος βρίσκεται σε κατάσταση ύπνου βιώνοντας τον διαχωρισμό. Γι' αυτό και δεν μπορούν οι άνθρωποι να συνεννοηθούν μεταξύ τους, καθώς τους λείπει κάθε αναφορά στο συμπαντικό. 

Resting by Victor Gabriel Gilbert (1847-1933)

* Ετυμολ.   < θηλ. του Άδραστος ( < α- στερητ. + (απο) διδράσκω) = αναπόδραστος, αναπόφευκτος. Το θηλ. Αδράστεια λεγόταν για τη Νέμεση "που δεν μπορούσε κανείς να την αποφύγει"

Πηγή:

Πιτσούλη, Ι. (2021), Έρως και Ψυχή, αποκωδικοποιώντας τον αρχαίο μύθο, Εκδόσεις Διόπτρα, σελ. 81-82

Δέχομαι

Prometheus by Francisco de Goya

Στην τραγωδία του Αισχύλου Προμηθέας Δεσμώτης υπάρχει μια φράση που κρύβει μέσα της τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο μέσα κι έξω μας. Όταν οι Ωκεανίδες απευθύνονται στον Προμηθέα, ο οποίος είναι δεμένος στον βράχο, και τον συμπονούν για την κακοτυχία του, εκείνος απαντά με μνημειώδη  απλότητα και γενναιότητα:

Ό, τι θα πάθω το ήξερα

και τα όρια πέρασα ξέροντας. Δέχομαι.

Αυτό το απλό, και συνάμα συγκλονιστικό, "δέχομαι" είναι σαν έναν σύνθημα για την κατάπαυση του πυρός μέσα μας. Φέρνει ειρήνη και τη μεγάλη ευκαιρία στον νου να κοιτάξει πέρα από το εγώ, επειδή, αντί να αναλώνεται σε προσπάθεια αποποίησης των ευθυνών του, σε παζαρέματα για αποφυγή συνεπειών και σε υπεκφυγές, μεταμφιέσεις και εκλογικεύσεις προκειμένου να γλυτώσει από το σφυροκόπημα του εγώ, δέχεται να αναλάβει την ευθύνη για τις επιλογές του. Εκείνος ο οποίος αναλαμβάνει αυτή την ευθύνη συνειδητοποιεί ότι είναι ο επιλογέας. Αυτός μόνο μπορεί να κάνει μια διαφορετική επιλογή και να φέρει αλλαγές. Όσο αρνούμαστε μια πραγματικότητα δεν μπορούμε να αλλάξουμε τίποτα σε αυτήν.

Πιτσούλη, Ι. (2018), Ηρακλής, Ο ήρωας μέσα μας, Αθήνα: Εκδόσεις Διόπτρα (σελ. 237-238)

Σήμερα ξεκινάει το σύμπαν

    Η ζώσα ζωή είναι οι στιγμές της χαράς, της ανταλλαγής με τους άλλους, της δημιουργικότητας. Όλα αυτά αφορούν πάντα το παρόν. Ο άθλος του "Καθαρισμού της Κόπρου στο Βασίλειο του Αυγεία" του Ηρακλή, μας ζητά να έρθουμε στο εδώ και τώρα, στη ζώσα ζωή. Να ανοίξουμε τα εσωτερικά μας παράθυρα για να μπει φως και αέρας. Έτσι θα προσκαλέσουμε νέους φίλους, νέες σχέσεις, νέες ευκαιρίες στη ζωή μας. Είναι συμπαντικός νόμος. Διότι η φύση δεν αγαπά το κενό και σπεύδει πάντα να το γεμίζει. Αδειάζοντας λοιπόν την κούπα μας θα τη δούμε να γεμίζει και πάλι. Ας διώξουμε το άχρηστο, το περιττό και τοξικό παρελθόν, κι ας καλωσορίσουμε τα νέα ξεκινήματα, έτσι ώστε να βρουν την επιβεβαίωσή τους εκείνοι οι στίχοι του Νικηφόρου Βρεττάκου, ο οποίος, ζώντας στο απόλυτο τώρα, απαλλαγμένος από τις δουλείες του χθες, έγραψε κάποτε: "Ημέρα πρώτη. Σήμερα ξεκινάει το σύμπαν".

Πιτσούλη, Ι. (2014), Ηρακλής: Ο ήρωας μέσα μας σ. 181

ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΜΠΥΕΣ

Νικηφόρος Βρεττάκος

Βυθίζω τό βλέμμα

μέσα στήν καθημερινή ἀποκάλυψη καί ψέλνω: «ἡμέρα πρώτη»

καί: «σήμερα ξεκινάει τό σύμπαν». Κι ὡς νά εἶμαι

ἐγώ ὁ δημιουργός πού περπατάει καί βλέπει

τά ἔργα του καί τά χαίρεται, θέλω νά συμπληρώσω

ἀκόμη κάτι μέ τίς λέξεις, πού ὅπως τό πηγαῖο

νερό, χορεύουν μέσα μου.

Κι ἀρχίζω πάλι

τό διάλογό μου μέ τόν ἥλιο: «ἡμέρα πρώτη».

…

Καί πρέπει ὅταν φτάνουμε νά ξεκινᾶμε· διαρκῶς.

Νά ἐπιστρατεύουμε ἀδιάκοπα τίς δυνάμεις μας, Μπυές,

ὥς τό αἷμα· νά καθαρίζουμε κάθε τόσο τό βλέμμα μας

νά ξεπλένουμε στήν καρδιά μας στόν κόσμο,

νά τόν βλέπουμε καθαρό ὅπως ἤτανε,

Μπυές, κι ὅπως εἶναι.

…

Καλά ἀνατέλλουν

καί δύουν οἱ μέρες λοιπόν· καλά ἀνανεώνονται

καί γίνονται ὅλα· καί καλά, Μπυές, καί μεῖς

διαρρέουμε ἐτοῦτο τό χῶρο τοῦ δράματος

καί τοῦ ὡραίου. Ἀκριβῶς ἀπάνω ἀπό μᾶς,

συλλαβίζει τό μύθο ἑνός ἄλλου κόσμου

ἡ μοίρα. Ἐγώ τήν ἀκούω. Δέ μεγάλωσε ἄσκοπα

τό χέρι πού τρέχει ἤδη στό σύμπαν

πίσω ἀπ’ τό φῶς.

Συνεχίζουμε,

λοιπόν, συνεχίζουμε τήν πορεία μας,

Μπυές,

συνεχίζουμε…

Τό φῶς διαπερνᾶ τίς σκληρές ἐπιφάνειες, πέφτοντας

σάν βροχή στήν καρδιά, στό αἶμα, στό νοῦ·

χρυσώνει τόν ἄνθρωπο. Τόν ἤθελε ὄμορφο

ὁ Θεός· κ’ ἔχει δώσει ἐντολή

στό φῶς νά ἐπιμείνει.

Λοιπόν, συνεχίζουμε: «Δέν παραιτιόμαστε!...»

«Δέν παραιτιόμαστε!...»

«Δέν παραιτιόμαστε!...»

[Από το "ΠΟΤΑΜΙ ΜΠΥΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΦΤΑ ΕΛΕΓΕΙΑ", 1975]